Khám Phá Bệnh Viêm Phổi Ở Gia Cầm Và Cách Điều Trị Hiệu Quả

An toàn sinh học đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát sự lây lan của bệnh viêm phổi ở gia cầm, còn được gọi là viêm mũi khí quản ở gà tây hoặc hội chứng sưng đầu, ở gà tây thương phẩm, gà thịt và gà đẻ.

Bệnh viêm phổi ở gia cầm (AMPV) là gì?

Virus viêm phổi gia cầm (AMPV) có thể gây ra bệnh đường hô hấp lây lan cao ở tất cả các loài gia cầm thương mại, cũng như chim hoang dã, và làm giảm sản lượng và chất lượng trứng ở gà mái đẻ, gà thịt và gà tây giống. Các triệu chứng hô hấp bao gồm chảy dịch mắt và mũi, mắt sùi bọt, viêm kết mạc, sưng xoang, hắt hơi và ho, buồn nôn và xù lông.

Trong khi AMPV được chia thành các phân nhóm từ A đến D, thì chủng A và B là nguyên nhân gây ra hầu hết các trường hợp mắc bệnh ở Hoa Kỳ.

Tỷ lệ tử vong liên quan đến nhiễm trùng AMPV thường là do nhiễm trùng thứ phát do vi khuẩn, chẳng hạn như E. coli. Không có phương pháp điều trị nào cho nhiễm trùng AMPV một khi chúng đã xảy ra.

Tiến sĩ Raquel Burin, giám đốc kỹ thuật về gia cầm tại Zinpro Corp., giải thích: “Bạn có thể điều trị các bệnh nhiễm trùng thứ phát, nhưng phòng ngừa là điều quan trọng nhất”.

Chẩn đoán AMPV được thực hiện sau khi chết thông qua xét nghiệm PCR hoặc huyết thanh.

Theo chuyên gia MM88 cho biết: Bệnh hô hấp này lần đầu tiên xuất hiện ở gà tây Nam Phi vào cuối những năm 1970 và hiện đã được phát hiện ở mọi vùng chăn nuôi gia cầm lớn trên toàn cầu, ngoại trừ Úc. Các trường hợp nhiễm virus viêm phổi gia cầm đã được báo cáo trên khắp Canada vào mùa hè năm 2024. Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) không chính thức theo dõi các trường hợp nhiễm virus viêm phổi gia cầm, nhưng loại virus này có khả năng hiện diện ở hầu hết các bang chăn nuôi gia cầm.

Nguyên nhân gây bệnh viêm phổi ở gia cầm

Bệnh viêm phổi ở gia cầm có thể do nhiều yếu tố gây ra, bao gồm:

Tác nhân vi sinh

• Vi khuẩn: Các vi khuẩn như Escherichia coli (E. coli), Mycoplasma gallisepticum (bệnh viêm phổi mãn tính – CRD), Pasteurella multocida (bệnh tả gia cầm), và Streptococcus là những nguyên nhân phổ biến. Những vi khuẩn này tấn công đường hô hấp, gây viêm và tích tụ dịch trong phổi.
• Virus: Các virus như virus cúm gia cầm (H5N1, H7N9), virus bệnh Newcastle (NDV), hoặc virus viêm phế quản truyền nhiễm (IBV) có thể gây tổn thương phổi và làm gia cầm dễ mắc viêm phổi thứ phát.
• Nấm: Nấm Aspergillus fumigatus gây bệnh viêm phổi do nấm, đặc biệt trong môi trường ẩm ướt hoặc chuồng trại không vệ sinh.

Yếu tố môi trường

• Chuồng trại không vệ sinh: Chuồng trại bẩn, ẩm ướt, hoặc thông gió kém tạo điều kiện cho vi khuẩn và nấm phát triển, gây viêm phổi.
• Nhiệt độ và độ ẩm: Nhiệt độ quá lạnh hoặc quá nóng, kết hợp với độ ẩm cao, làm suy yếu hệ miễn dịch của gia cầm.
• Bụi và khí độc: Bụi từ thức ăn, phân, hoặc khí amoniac trong chuồng trại có thể kích ứng đường hô hấp, dẫn đến viêm phổi.

Quản lý chăn nuôi kém

• Mật độ nuôi cao: Nuôi quá nhiều gia cầm trong không gian chật hẹp làm tăng nguy cơ lây lan bệnh.
• Dinh dưỡng thiếu hụt: Chế độ ăn thiếu vitamin A, E hoặc khoáng chất làm giảm sức đề kháng của gia cầm.
• Stress: Stress do vận chuyển, thay đổi thời tiết, hoặc tiêm phòng không đúng cách có thể làm gia cầm dễ mắc bệnh.

Triệu chứng của bệnh viêm phổi ở gia cầm

Bệnh viêm phổi ở gia cầm có các triệu chứng đặc trưng, dễ nhận biết nếu quan sát kỹ:

• Khó thở: Gia cầm thở khò khè, há mỏ, hoặc có âm thanh bất thường khi thở do đường hô hấp bị tắc nghẽn.
• Suy giảm hoạt động: Gà, vịt trở nên ủ rũ, ăn ít, giảm cân, và lông xù xì.
• Ho và sổ mũi: Gia cầm có thể ho, hắt hơi, hoặc chảy dịch mũi, đặc biệt trong các bệnh do virus như Newcastle hoặc cúm gia cầm.
• Sưng mặt hoặc mào: Trong một số trường hợp, mào và yếm của gia cầm sưng phù do viêm túi khí.
• Giảm sản lượng trứng: Ở gà đẻ, viêm phổi có thể gây giảm số lượng và chất lượng trứng.
• Tỷ lệ tử vong cao: Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến tử vong hàng loạt, đặc biệt khi do virus nguy hiểm như H5N1.

Biện pháp phòng ngừa và điều trị

Phòng ngừa bệnh viêm phổi

Để giảm nguy cơ viêm phổi ở gia cầm, người chăn nuôi cần áp dụng các biện pháp tổng hợp từ mm88.news như sau:

• Vệ sinh chuồng trại: Đảm bảo chuồng trại sạch sẽ, khô ráo, và thông thoáng. Thường xuyên dọn phân, thay chất độn chuồng, và khử trùng chuồng trại.
• Quản lý môi trường: Duy trì nhiệt độ và độ ẩm phù hợp, tránh để gia cầm tiếp xúc với gió lùa hoặc nhiệt độ quá thấp.
• Tiêm phòng định kỳ: Tiêm vaccine cho các bệnh như Newcastle, cúm gia cầm, và viêm phế quản truyền nhiễm. Ở Việt Nam, các chương trình tiêm phòng do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn khuyến cáo nên được tuân thủ nghiêm ngặt.
• Dinh dưỡng hợp lý: Cung cấp thức ăn đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung vitamin và khoáng chất để tăng sức đề kháng.
• Giảm mật độ nuôi: Tránh nuôi quá đông gia cầm trong một khu vực để giảm nguy cơ lây lan bệnh.
• Kiểm soát dịch bệnh: Cách ly gia cầm mới nhập về và kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh.

Điều trị bệnh viêm phổi

Khi phát hiện gia cầm mắc viêm phổi, cần hành động nhanh chóng:

• Cách ly gia cầm bệnh: Tách gia cầm bị bệnh ra khỏi đàn để tránh lây lan.
• Sử dụng thuốc: Đối với viêm phổi do vi khuẩn, có thể sử dụng kháng sinh như Tylosin, Enrofloxacin, hoặc Amoxicillin theo chỉ dẫn của bác sĩ thú y. Với bệnh do virus, cần kết hợp vaccine và tăng cường chăm sóc.
• Cải thiện điều kiện chuồng trại: Đảm bảo thông gió tốt và giảm khí amoniac trong chuồng.
• Theo dõi sát sao: Quan sát đàn gia cầm để phát hiện các trường hợp mới và xử lý kịp thời.

Bệnh viêm phổi ở gia cầm là một thách thức lớn trong ngành chăn nuôi, gây thiệt hại kinh tế và tiềm ẩn nguy cơ cho sức khỏe con người. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và biện pháp phòng ngừa là yếu tố then chốt để kiểm soát bệnh hiệu quả. Tại Việt Nam, việc áp dụng các biện pháp vệ sinh chuồng trại, tiêm phòng định kỳ và quản lý chăn nuôi tốt sẽ giúp giảm thiểu rủi ro.